FAMILY BALANCE COACHING
Family Balance Coaching to koncepcja wielowymiarowego wsparcia rodzin poszukujących równowagi między życiem rodzinnym i zawodowym, wykorzystująca metodykę pracy coachingowej. Koncepcja ta wypracowana została w ramach szeregu przedsięwzięć międzynarodowych realizowanych między Wydziałem Studiów nad Rodziną UKSW, niemieckim Katholische Universität Eichstätt–Ingolstadt oraz partnerami krajowymi. Inicjatorem tych przedsięwzięć oraz współautorem koncepcji jest Prezes Fundacji Popieram Rodzinę (por. Kulesza, M. (2020). Międzynarodowe projekty badawczo-rozwojowe na Wydziale Studiów nad Rodziną (2013-2021). Studia Nad Rodziną, 24(1-2(55-56), 75–86).
Fundacja Popieram Rodzinę uczestniczyła i uczestniczy w praktycznym wdrażaniu wypracowanych rozwiązań, mając dostęp zarówno do bazy treściowej i metodycznej, jak i mogąc korzystać z wieloletnich praktycznych doświadczeń.
Jednym z głównych założeń koncepcji Family Balance Coaching (FBC) jest próba odejścia od duali-stycznego postrzegania dwóch kluczowych obszarów (domen) funkcjonowania jednostki – rodziny i pracy i zwrócenie się w stronę perspektywy zasobów i wzajemnego ubogacania się życia zawodowego i rodzinnego. Proces FBC koncentruje się więc wokół wzmocnienia i nabycia kompetencji, które umożliwią równoważenie życia zawodowego i rodzinnego, przy czym praca i rodzina nie są (nie muszą) być postrzegane jako obszary życiowe skazane na nierozwiązywalny konflikt. W tym podejściu równowaga pomiędzy pracą a rodziną jest postrzegana jako jedna z kluczowych kompetencji społecznych, którą można wzmacniać, nabywać. Jest to model dynamiczny a nie statyczny. Z uwagi na dynamizm życia jednostki, uwzględniając zarówno fazy rozwoju rodziny jak i fazy rozwoju zawodowego celem procesu coachingowego nie jest uzyskanie równowagi pomiędzy pracą a rodziną (rozumianej jako wartość statyczną, stałą, niezmienną niezależnie od sytuacji) a bardziej nabycie kompetencji ciągłego równoważenia pomiędzy tymi dwoma obszarami (monitorowania bieżących aktywności, dopasowywania ich do aktualnej sytuacji życiowej, potrzeb jednostki i sytuacji rodziny). Założono bowiem, że niemożliwe jest (trwałe) uzyskanie oczekiwanego poziomu równowagi w relacjach rodzina (życie osobiste) a praca (życie zawodowe). We współczesnych, zmiennych, czasach znaczenia nabiera nie tyle chwilowe rozwiązania problemu, przez odwołanie się do aktualnej sytuacji, w danym momencie, lecz nabycie umiejętności radzenia sobie ze stale zmieniającymi się sytuacjami – tak w pracy, jak i rodzinie. To zatem nie tyle aktualny problem z równowagą między obiema sferami życia stanowi przedmiot relacji coach – klient, lecz przedmiotem tym są umiejętności samodzielnego radzenia sobie z tego typu wyzwaniami dnia codziennego. Tymczasem w tradycyjnie pojmowanym modelu poradnictwa rodzinnego relacja poradnicza między doradcą a klientem (rodziną) budowana jest na płaszczyźnie problemu, z jakimi zgłaszają się do doradcy klienci.
W przypadku coachingu dla rodzin (także w opisywanej tu formule FBC) założeniem budowanej relacji nie jest w pierwszej linii rozwiązanie aktualnego problemu, lecz szukania możliwości wzmocnienia klienta (rodziny), by mogła lepiej radzić sobie z problemami i trudnościami.
Model Family Balance Coaching odchodząc od perspektywy konfliktu, trudności i zaburzeń w funkcjonowaniu jednostki, czy też rodziny, zwrócił się więc w stronę potencjałów, zasobów klientów i zasobów środowiskowych/rodzinnych. Podstawą oddziaływań w ramach FBC stało się identyfikowanie, aktywizacja, wykorzystywanie zasobów, koncentracja na rozwiązaniach, a nie problemach oraz uwzględnianie niepowtarzalnej sytuacji każdego klienta. Oznaczało to zatem odejście od spojrzenia z perspektywy patogenetycznej. Klient sam podejmuje decyzje, nie jest sterowany przez specjalistę; zwiększa to poczucie sprawczości i decyzyjności oraz sprzyja przyjmowaniu odpowiedzialności za własne działanie. Wspierając poczucie sprawczości, podmiotowości oraz odpowiedzialności za własne postępowanie u klienta, odchodzi się od tradycyjnego kształtowania relacji pomocowej jako relacji między „nauczycielem” a „uczniem”, „wiedzącym profesjonalistą” a „niewiedzącym klientem”. Według założeń FBC klient po zakończeniu procesu coachingowego ma wzmocnić w sobie umiejętność samoregulacji w obszarze równoważenia życia zawodowego i rodzinnego.
W trakcie projektu wypracowano nie tylko niezwykle bogatą bazę treściową i koncepcyjną, opartą na gruntownym przeglądzie teoretycznych refleksji oraz aktualnych prac badawczych, pozwalającą na bliższe łączenie ustaleń prac teoretyczno-badawczych nad problematyką równoważenia życia rodzinnego i zawodowego z praktycznymi propozycjami oddziaływań coachingowych (poradniczych, interwencyjnych), stworzono i przetestowano wzorcowy model procesu coachingowego wraz ze wskazówkami narzędziowymi lecz wypracowano również propozycję modelu kształcenia i profesjonalizacji coachów FBC, obejmujące zagadnienia jakości kształcenia, rozwoju zawodowego oraz wsparcia superwizyjnego. Istotne części opracowanej metodyki stały się trwałym elementem oferty dydaktycznej Wydziału Studiów nad Rodziną UKSW, zintegrowanym z kształceniem na kierunku „Nauki o Rodzinie”. Wykorzystane zostały również przez uczestniczące w przedsięwzięciu instytucje do rozwijania oferty działań szkoleniowych i praktycznych (EDU Research Polska oraz Stowarzyszenie KARAN, Fundacja Popieram Rodzinę) oraz planowania działalności badawczej i naukowej (Uniwersytet Eichstätt–Ingolstadt).
